Στο δεύτερο μέρος της παρουσίασής της, η Παπαναστασίου καθόρισε τις ομοιότητες ανάμεσα στις πρακτικές του προσφυγικού και στην ιατρικοποίηση του γυναικείου σώματος μέσω αναπαραγωγικών διαδικασιών, όπως η τεχνητή γονιμοποίηση (IVF). Εστίασε, κυρίως, στον τρόπο που αυτές οι υλικότητες όχι μόνο προωθούν διαφορετικές δυναμικές ανάμεσα στο αρσενικό και το θηλυκό, αλλά δημιουργούν και νέες μορφές υποκειμένων, τα οποία θα μπορούσαν να παρουσιαστούν ως “cyborgs”. Στο τελευταίο μέρος της ομιλίας, όπως και στη συζήτηση που ακολούθησε, πραγματεύτηκαν ζητήματα όπως οι τρόποι με τους οποίους αυτές οι πειραματικές διαδικασίες μετατρέπουν τα σώματα των γυναικών σε ζωντανά εργαστήρια, η φεμινιστική προσέγγιση ως αναλυτική κατηγορία καθώς και ηθικές και σεξιστικές προεκτάσεις.

Lecture: Science, Technology, Βiomedicalization, Migration: Gender approaches

Οι μετακινήσεις πληθυσμών στην περίπτωση αυτή δεν είναι τόσο μαζικές και χρονικά εντοπισμένες όπως όταν πλησιάζει ένας κυκλώνας, αλλά επίσης προξενούνται από την κλιματική αλλαγή. Το 2018 οι φυσικές καταστροφές προξένησαν 17 εκ μετακινήσεις, εκ των οποίων μόνο 1 εκ από σεισμούς και ηφαίστεια. Ολες οι υπόλοιπες μετακινήσεις οφείλονταν σε καταστροφές συνδεόμενες με ακραία καιρικά φαινόμενα. Ολα αυτά περιγράφουν την κατάσταση ως εδώ. Εδώ βρισκόμαστε σήμερα, με τα δέκατα. Στο μέλλον είναι βέβαιο ότι η θερμοκρασία θα ανέβει και το μόνο ερώτημα είναι πόσο. Το ερώτημα αυτό είναι απόλυτα κρίσιμο, γιατί, επιστρέφοντας στην παρομοίωση της κλιματικής αλλαγής με ασθένεια, όλοι γνωρίζουμε την διαφορά ανάμεσα στο να ανέβει ο πυρετός στο 41 και να ανέβει στο 43. Τα μετριοπαθή σενάρια ανόδου της θερμοκρασίας προβλέπουν ότι το 2050, 300 εκατομμύρια άνθρωποι θα ζουν σε παραθαλάσσιες περιοχές που θα πλημμυρίζουν τουλάχιστον μία φορά το χρόνο, εκ των οποίων οι μισοί σε περιοχές που θα είναι μόνιμα πλημμυρισμένες, υποχρεώνοντάς τους σε φυγή.

In her lecture on Thursday, 19/12/2019, Eurydice Bersi presented the two main methods of human response to the climate crisis is a) mitigation and b) adaptation. The mass population displacements belong to the second category as people move in a process of adaptation to the new environmental conditions. This is what people did since they were living in nomadic state and this is what the animals do as well. At the same time, the climate change of the last decades escalate at a hectic pace, which does not leave any margin to the species to evolve in their local environment. They have either to migrate or to die; and they die. Approximately 200 species disappear every day, we are facing the sixth most massive extinction of species in the history of the planet. Moreover, the more the temperature rises, the more the foundations of human habitation are shaken: the hydrological cycle on which agriculture, livestock and human survival itself depends is changing. The deserts are expanding and rising sea levels are eroding the coastlines.

Population displacements in this case are not as massive and temporally localized as when a cyclone approaches, but are also triggered by climate change. In 2018 natural disasters caused 17m displacements, of which only 1m from earthquakes and volcanoes. Most of them were due to disasters related to extreme weather events. We are here today, with tenths of fever. In the future it is certain that the temperature will go up and the only question is how much. This question is crucial because we all know the difference between having a fever up to 41 and up to 43 degrees. Moderate global warming scenarios predict that by 2050, 300 million people will have to face a flood at least once a year and half of them will be permanently flooded. They will have to move again.

Ενεργειακή αυτονομία αστικού περιβάλλοντος από εγκατάσταση ΑΠΕ: Μελέτη από την οπτική του πεδίου ‘Επιστήμη, Τεχνολογία, Κοινωνία’

Συνεχίζοντας σε διαλέξεις του RISKCHANGE στις οποίες παρουσιάστηκε η σημασία μικρών εγκαταστάσεων ΑΠΕ για την ανάσχεση της περιβαλλοντικής καταστροφής που οδηγεί σε μετανάστευση, η διάλεξη του Δημήτρη Μπάλλιου, την Τρίτη, 17/12/2019, εμβάθυνε σε μία περίπτωση μαζικής εγκατάστασης ΑΠΕ ακόμη και σε αστικό περιβάλλον. Με αφορμή τις δυσοίωνες εξελίξεις στο ζήτημα της περιβαλλοντικής καταστροφής, αλλά μέσα από το πρίσμα των κοινωνικών εξελίξεων όσον αφορά αυτήν, επιχειρήθηκε να αναζητηθεί  η τεχνική και κοινωνική δυνατότητα ενεργειακής μετάβασης ενός πυκνοκατοικημένου αστικού δήμου, με απώτερο σκοπό την επίτευξη της πλήρους ενεργειακής αυτονομίας.

Η κριτική προσέγγιση της τεχνολογίας, και η ανάλυση των τεχνικών δυνατοτήτων μιας τεχνολογίας όπως είναι τα φωτοβολταϊκά, μας δίνει τη δυνατότητα να στοχαστούμε τρόπους μέσα από τους οποίους θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν διαφορετικά από τον συνήθη τρόπο της αγοράς, εάν η εστίασή μας δεν είναι οικονομική, αλλά απώτερος στόχος της χρήσης της τεχνολογίας αυτής είναι η ενεργειακή αυτονομία. Εστιάζοντας δηλαδή στην χρήση της τεχνολογίας με σκοπό το μέγιστο κοινωνικό, και όχι οικονομικό, όφελος, στην εργασία αυτή, η παρουσίαση έδειξε, με τη χρήση τεχνικών παραμέτρων και μοντέλων εικονικής παραγωγής ενέργειας, ότι εκμεταλλευόμενοι τον ελεύθερο χώρο των ταρατσών των πολυκατοικιών και των κτηρίων του Δήμου, μπορούμε να καταφέρουμε να επιτύχουμε μια συνολική παραγωγή ενέργειας πολύ μεγαλύτερη από τις ενεργειακές ανάγκες των νοικοκυριών του.

Στην διάλεξη αυτή παρουσιάστηκαν λεπτομερώς τα μεθοδολογικά βήματα μέσα από τα οποία, θεωρώντας το τεχνοκοινωνικό περιβάλλον σταθερό, αναλύθηκαν τρόποι μέσα από τους οποίους η διαλεκτική συνδιαλλαγή μεταξύ τεχνολογίας και κοινωνίας, μπορεί να αποφέρει το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα για τον στόχο που τέθηκε.

Τέλος, εξετάστηκαν οι τρόποι και οι κοινωνικές διαδικασίες που κρίνονται απαραίτητες ώστε η μετάβαση αυτή να γίνει όσο το δυνατόν πιο ομαλά, και κυρίως, με γνώμονα και σε συντονισμό με τις κοινωνικές απαιτήσεις και πραγματικότητες. Παρουσιάστηκε, θεωρητικά, το ποιες αλλαγές θα επέφερε μια τέτοια μετάβαση στο κοινωνικό γίγνεσθαι, και κυρίως, στην νοηματοδότηση όχι μόνο της τεχνολογίας, αλλά και της ίδιας της παραγωγής ενέργειας, που επιφέρει η μεταφορά του κέντρου παραγωγής από το μεγάλο εργοστάσιο της υπαίθρου, στην ταράτσα του ίδιου του σπιτιού του χρήστη. Κεντρικό σημείο τονίζεται εδώ η μετατροπή του χρήστη-καταναλωτή σε παραγωγό, και η κοινωνική νοηματοδότηση που δίνεται πλέον στην παραγωγή ενέργειας.

RES Installations for the energy autonomy in the urban context: Science, Technology, Society (STS) approaches

In the framework of RISK CHANGE lectures in which the importance of small RES installations was presented as a way of restricting environmental disasters that provoke migration, the Dimitris Ballios’ presentation on Tuesday, 17/12/2019, focused on the installation of small RES in the urban environment. The main scope was to explore the technical and social potential of energy transition in a densely populated urban municipality of Athens. Energy transition is needed as an attempt to limit or even minimize the effects of the current environmental degradation happening globally. The ultimate goal is achieving full energy autonomy in the urban context.

The critical approach to technology and the analysis of the technical potentials of a technology such as photovoltaics is used in order to explore alternatives at a social, environmental and economic level. By focusing on the use of technology in the context of social rather than financial benefit, the research conducted by the presenter showed that it is still possible to achieve a total production of energy much bigger than the typical household energy needs. This could be done by taking advantage of the free space of the apartments-buildings tarraces.

In this lecture Mr. Mpalios presented the methodological steps through which the maximum possible result for the goal set could be reached. To do so we need to analyze and work on the transactions between technology, society and the environment.

Finally, the needed means and social processes for such a transition were discussed. From the discussion it was made clear that social and local demand and particularities should be always be taken into consideration. The results on several levels and stakeholders are more than interesting. The re-signification of technology and energy by such a process were discussed deeply. For instance, the production core is transferred from the big plant in the countryside to the terrace of the house of the user. In this way the user-consumer is modified to a producer.

For English, please scroll down

Εμπνεόμενοι από τις παραμέτρους αυτού του μοντέλου, προσεγγίστηκε η μετανάστευση και οι μεταναστευτικές ροές ως πιέσεις από μέρους του κοινωνικο-τεχνολογικού πλαισίου (socio-technical landscape) που μπορούν να επιβαρύνουν ή να συμβάλουν στον μετασχηματισμό ενός τεχνολογικού συστήματος. Εξηγήθηκε ότι η προσφυγική κρίση των τελευταίων χρόνων αποτελεί μία τέτοια πίεση διάφορων τεχνολογικών συστημάτων, όπως για παράδειγμα των δικτύων ύδρευσης και προσωπικής υγιεινής. Η διάλεξη έκλεισε, με άσκηση- εργασία  και συζήτηση  υποθετικών περιπτώσεων τέτοιων μετασχηματισμών και προτάσεις για δυνητικές λύσεις με βάση τα μεθοδολογικά εργαλεία που προσφέρει το πεδίο. 

 In his lecture on Thursday, 12/12/2019, Konstantinos Vattes, presented and analysed inputs and approaches coming from the scientific field titled “Sustainability Transitions”. Transitions Studies are an interdisciplinary field of social sciences that understands technological transformations towards sustainable development as both a technological and a social process. During the presentation, the main features of the Multi-Level Perspective model, which is the most popular and mature model in the field, were analyzed and discussed.

Inspired by the parameters (and limitations) of this model, migration and migration flows were approached as a pressure coming from the socio-technical landscape that could aggravate or contribute to the transformation of a specific technological system. In this framework, it has been discussed how the current “refugee crisis” could be understood also as such a pressure on various technological systems – for instance the water supply or the drainage systems. The lecture led to a short workshop with case-studies analysis of such transformations that could happen on the Greek islands.

For English, please scroll down

For English, please scroll down

Εν τω μεταξύ, εξήγησε ότι τα μέσα σχετίζονται επίσης με φορείς χάραξης πολιτικής και νομοθετικές αποφάσεις, θέτοντας την ατζέντα τους. Αναφέρθηκε στην έρευνα που δείχνει ότι αυτό εξαρτάται από το σχετικό ζήτημα, τον τύπο του μέσου και το βαθμό στον οποίο ένα κόμμα «κατέχει» το θέμα και βλέπει τη μεγαλύτερη κάλυψη του ως πολιτικά επωφελή. Επιπρόσθετα, αυτά τα αποτελέσματα μπορεί να διαφέρουν σε άλλα επίπεδα διακυβέρνησης, όπως για παράδειγμα σε επίπεδο πόλης.

Τα μέσα μπορούν επίσης να επηρεάσουν τους μετανάστες με διάφορους τρόπους. Από τη μια πλευρά, τα μέσα χρησιμεύουν ως μια πηγή πληροφοριών για θέματα της επικαιρότητας που μπορεί – είτε άμεσα είτε έμμεσα - να επηρεάσουν τις αποφάσεις ανθρώπων να μετακινηθούν. Ακόμα και αφού μετακινηθούν, οι πρόσφυγες συχνά χρησιμοποιούν τα μέσα τόσο για να μάθουν για το νέο τόπο όπου βρίσκονται, όσο και για να κρατήσουν επαφή με τις εθνικές τους ταυτότητες. Από την άλλη, τα μέσα λειτουργούν με πιο διάχυτους και λεπτούς τρόπους, διαμορφώνοντας φιλοδοξίες, προσδοκίες και αντιλήψεις των μεταναστών, και αντιλήψεις του ανήκειν. Εικόνες για το πώς μοιάζει μια «καλή ζωή», για παράδειγμα, μπορούν να επηρεάσουν τους ανθρώπους που ψάχνουν διαφορετικές ευκαιρίες στο εξωτερικό.

Ο Δρ. Allen επέμεινε επίσης στη σημασία της συλλογής δεδομένων και στην ξεκάθαρη σχέση που έχει με τη μετανάστευση και την κινητικότητα ειδικότερα. Αυτή η σχέση έχει τρεις διαστάσεις: συλλογή, κατηγοριοποίηση και απεικόνιση των δεδομένων. Η συλλογή των δεδομένων παρουσιάζει σημαντικές πρακτικές δυσκολίες και ερωτήματα που δεν μπορούν να απαντηθούν με έναν αλγοριθμικό και «ουδέτερο» τρόπο. Για παράδειγμα, πώς γνωρίζουμε ότι τα δεδομένα αντανακλούν τι θεωρούμε ότι απεικονίζουν, με άλλα λόγια, πώς γνωρίζουμε ότι πραγματικά γνωρίζουμε κάτι;

Χρησιμοποίησε ως παράδειγμα τη χρήση των κινητών τηλεφώνων από τους πρόσφυγες, όταν μετακινούνται από τη χώρα τους σε κάποια άλλη. Εκτός από τη συλλογή δεδομένων, οι μετανάστες ενδιαφέρονται επίσης για τη σωστή απεικόνιση των δεδομένων. Η απεικόνιση των δεδομένων πάντα είχε ως στόχο να επιτρέψει την κατανόηση των δεδομένων και είναι μεγάλης σημασίας για την επιστήμη μακροχρόνια. Από αυτή την άποψη, τα πολιτικά δεδομένα εμπλέκουν τη συμμετοχή πολλών ανθρώπων και ομάδων που έχουν διαφορετικά συμφέροντα, κίνητρα και ατζέντες. Η απεικόνιση δεδομένων που παράγουν οι επιστήμονες μπορεί να είναι αρκετά διαφορετική από την απεικόνισή των επαγγελματιών, των ινστιτούτων, των δημοσιογράφων, κ.λπ. Το αποτέλεσμα της απεικόνισης δεν είναι ξεκάθαρο, καθώς εξαρτάται από το ποιος εμπλέκεται στη διαδικασία και ποιες πτυχές των δεδομένων θέλει να υπογραμμίσει για να κάνει πειστικό το επιχείρημα του.

By examining what researchers and practitioners know about media and migration—as well as highlighting cutting-edge studies—Dr William Allen offered a wide-angled and international view of this timely issue. Specifically, he addressed several key aspects of how media and migration are related: how media portray migrants and migration; how this coverage relates to the wider world, including what people think; and what factors may contribute to these patterns. 

Meanwhile, he explained, that media also relate to policymakers and legislative decisions by setting their agendas. He referred to research that shows that this depends on the issue at hand, the type of media, and the extent to which a party ‘owns’ the topic and sees more coverage as politically advantageous. Moreover, these effects may differ at other levels of government, such as the city level.

Media also can influence migrants in several ways. On the one hand, media serves as a source of information about current affairs that may—either directly or indirectly—impact on individuals’ decisions to move. Even after moving, migrants often use media to both learn about their new location and keep in touch with their national or ethnic identities. On the other hand, media act in more diffuse, subtle ways by shaping migrants’ aspirations, expectations, and perceptions of belonging. Images about what a ‘good life’ looks like, for example, can influence people to seek out different opportunities abroad.

Dr Allen also insisted on how important is data collection and on the clear relationship it has to migration and mobility in particular. This relationship has three dimensions: data collection, data categorisation, and data visualisation. The collection of data presents significant practical difficulties and questions which cannot be answered in an algorithmic and ‘neutral’ way. For example, how do we know that the data reflect what we think they reflect, in other words, how do we know that we actually know something?

Using an example to elaborate on his position, Dr Allen cited the use of mobile phones by refugees when moving from their own country to another. Apart from data collection, migrants are also interested in proper data visualisation. Data visualisation has always aimed to enable the understanding of the data and is of great importance to science in the long term. In this respect, data politics involves the participation of many people and groups who have different interests, motives and agendas. A scientist’s visualisation of the data he/she produces may be quite different from that of visualisation by professionals, institutions, journalists etc. The result of visualisation is not unambiguous, as it depends on who is involved in the process and what aspects of data they wish to highlight to make their argument convincing.

For English, please scroll down

Ο Μιχαήλ προτείνει στην ακαδημαϊκή κοινότητα, μέσα από μια ιστορική χαρτογράφησή και ανάλυσή των αντιδράσεων στο «προσφυγικό» στη Χίο (ένα νησί στο Ανατολικό Αιγαίο) από το 2015 έως το 2017. Προσεγγίζοντας την πρόσφατη ιστορία χωρίς προκαθορισμένα θεωρητικά μοντέλα, προσπαθεί να αντιληφθεί τί αλλαγές συνέβησαν τα τελευταία χρόνια, και ιδιαίτερα τί συνέβη σε επίπεδο τοπικού ακτιβισμού. Γιατί κέρδισε η αλληλεγγύη το καλοκαίρι του 2015; Γιατί έχασε το 2016; Τί ρόλο έπαιξαν βασικοί τοπικοί παράγοντες; Τί επιλογές είχε η τοπική κοινωνία και πώς κινήθηκε ανάμεσα στα διλλήματα της εποχής; Πώς μπορούμε να δούμε τα νησιά και τις τοπικές κοινωνίες ταυτόχρονα ως μέρη μιας διεθνούς πολιτικής κρίσης αλλά και ως αυτόβουλες κοινωνίες με τις δικές τους ιδέες πολιτικής οργάνωσης; 

How exactly did the eastern Aegean islands react to the arrival of refugees from 2015 onwards? According to Eugene Michail, local communities are the relatively neglected link of the so called “refugee issue”. Through his presentation, he tried to elaborate on this link. His research showed that the local communities, affected as they are by major international developments, struggle to escape from a polarization regarding their solidarity or opposition to refugees. But, as he explained, upon a closer look, we can identify a wide range of actions, positions and ideas. Local societies are autonomous “living organisations”.
Their diversity is scientifically and politically useful, regardless of our personal position in favour or against the results of such a political dynamic.

Michail proposed to the academic community a thorough historical mapping and analysis of the reactions to the “refugee issue” in Chios (an island of the Eastern Aegean) from 2015 to 2017. By approaching the recent history without predetermined theoretical models, he is trying to understand what changes have occurred in recent years – in particular what happened in regard to local activism. He, therefore, put and answered specific questions: Why did solidarity prevail in the summer of 2015? Why did it lose in 2016? What role did the key local actors play? What choices did the local society have and how did it react to the dilemmas? How can we conceptualise such islands and local communities both as part(s) of an international political crisis and as autonomous societies with their own ideas of political organization?

For English, please scroll down

In her lecture professor Katerina Linos, Professor at Berkeley Law, presented part of her ongoing research concerning the relation between refuge law and the use of information and communication technologies by refugees. She argued that until recently, migrants and refugees relied on family networks and word of mouth to make critical decisions about destination countries, formal versus informal travel routes, and applications for legal status. However, in an internet era, when many refugees consider Wi-Fi more important than food and shelter, social media, phone, and other internet-based communications are critical to refugee and migrant decision-making. Her lecture revisited basic questions in refugee law in light of these technological transformations. Furthermore, she highlighted the existence of a crucial information vacuum between official information released by governments on refuge status and unofficial (mis)information and rumors produced and circulated through the use of social media. Finally, she advocated a reform in refuge law regime in order to become aligned with changes in technologically mediated information flows. This will lead to a more effective and democratic implementation of refugee policies, that takes into account refugee rights and choices.

For English, please scroll down

These lectures and workshops are part of European Union's "Creative Europe" program “Risk Change: Respect the Mobility of Human Life”. The National and Kapodistrian University of Athens RISK CHANGE team is part of the ‘Technology and Borders/Migration’ NKUA Research Group, which specializes in the fruitful interaction between ‘History of Technology’, ‘History of Science’, and ‘Science, Technology Society’ (‘Science and Technology Studies’) and ‘Migration Studies’, ‘Border Studies’ and related fields. Its scientific coordinator is Aristotle Tympas, professor at the Department of History and Philosophy of Science at NKUA.

This first lecture was given by the writer Apostolis Fotiadis and was entitled "The Military-Industrial Complex Is Fundamentally Changing the European Union". In his presentation Mr. Fotiadis analyzed the ongoing militarization of EU's policies in relation to the refugee crisis. The guiding threads of his analysis were the systematic interventions of pressure groups in EU's institutions, the conflict of interests between EU and the private industry, as well as the illegitimate flows of money that accompany it. He concluded his lecture by describing a slow, but steady, shift of EU, under the pressure of the military-industrial complex, towards the strengthening of security forces and militarization. As he emphasized, this development does not concern only refugees, but Europe's people as a whole.

In the discussion that followed, comments were made on border technologies, as well as on the policies and technologies of security and surveillance. The strategic relation between issues of security and refugees was pointed out, while reference was made to initiatives of solidarity to refugees by common people, in comparison to the professionalism and bureaucracy of relative european programs.

The lecture attended university students and citizens of Nea Philadelphia – Chalkidona Municipality, where the museum of Minor Asia Hellenism “Filio Haidemenou” is based. A brief salutation was also made by the mayor of the town who attended this opening lecture.